Lược sử.
Kinh dương vương - kỷ Hồng Bàng Thị.
Tên huý Lộc Tục, hiệu Kinh Dương Vương gọi nước là Xích Quỷ. Vua lấy con gái của Động Đình Quân sinh ra Lạc Long Quân.
LẠC LONG QUÂN.
Tên huý Sùng Lãm, lấy con gái Đế Lai là Âu Cơ sinh ra trăm trứng nỡ ra trăm con trai là tổ của Bách Viêt. 50 con theo mẹ lên núi, 50 con theo cha về biển Nam Hải . Vua phong cho con trưởng làm Hùng Vương nối ngôi vua.
HÙNG VƯƠNG.
Đóng đô ở Phong Châu (thời nhà Lê là huyện Bạch Hạt) . Vua đặt quốc hiệu là Văn Lang.
Đặt quan văn gọi là Lạc hầu, quan võ là Lạc tướng. Con trai vua gọi là Quan lang, con gái là Mị nương.
Đời đời cha truyền cho con gọi là “phụ đạo”, vua các đời đều gọi là Hùng Vương. Trong các đời vua Hùng có các sự việc như sau:
- ngư dân thường bị các loài thuồng luồng làm hại, vua bèn sai mọi người lấy mực vẽ hình thủy quái trên mình. Từ đấy không bị thuồng luồng cắn hại, tục người Việt vẽ mình có từ đấy (vẽ mình chắc là xăm mình).
- Đời Hùng Vương thứ 6 có giặc phương Bắc xâm lấn, quan đi các nơi mộ quân. Ở hương Phù Đổng, bộ Vũ Ninh có nhà có đứa con trai ba tuổi nhưng không biết nói, cười nhưng khi nghe tiếng quan kêu gọi tòng quân thì đưa bé bỗng nói được, bảo mẹ mời quan mộ quân vào, nói: xin cho gươm và ngựa sẽ đi đánh giặc. Vua sai đem cho gươm và ngựa, đứa bé vươn vai trở nên cao lớn, rồi vung roi phi ngựa đi giết giặc, quan quân theo sau phá giặc ở chân núi Vũ Ninh. Phá giặc xong, đứa trẻ phi ngựa bay lên trời đi mất. Vua sai lập miếu thờ ở làng Phù Đổng, sau đến đời vua Lý Thái Tổ phong làm Xung Thiên thần vương (Phù Đổng thiên vương).
- Đời Hùng Vương thứ 18, vua có con gái là Mị Nương, người xinh đẹp. Thục vương nghe tiếng đến cầu hôn nhưng Hùng Vương từ chối không gả. Thục Vương vì vậy để lòng căm hận. Bấy giờ có hai người là Sơn Tinh và Thuỷ Tinh đến xin cầu hôn. Vua bảo ngày mai ai đem đủ sính lễ đến trước thì sẽ gả Mị Nương cho người đó. Sơn Tinh đến trước nên lấy được vợ đưa về núi Tản Viên. Thủy Tinh đến sau nên không cưới được vợ, tức tốc đem quân thủy tộc đuổi theo để cướp lại Mị Nương. Đánh nhau rất dữ, Thuỷ Tinh dâng nước cao tới đâu Sơn Tinh dâng núi lên cao tới đó. Cuối cùng Thuỷ Tinh thất bại phải rút quân về nhưng vẫn không quên mối hận. Tương truyền rằng từ đấy về sau hằng năm Thuỷ Tinh vẫn đem quân đánh Sơn Tinh nên gây ra mùa nước lũ tàn hại.
Còn Thục Vương vì căm giận nên dặn lại con cháu phải diệt lấy nước Văn Lang.
Họ Hồng Bàng truyền từ đời Kinh Dương Vương, Lạc Long Quân và 18 đời vua Hùng (Hùng Vương 18 ngang với đời Noãn Vương nhà Chu bên Tàu). Dài tổng cộng 2.622 năm (2.879 - 258 trước C.N) thì hết.
Các dụng cụ bằng đồng, sắt…
